Tự lập là một đực tính quan trọng, nó quyết định một phần đến sự thành bại của con bạn sau này. Tự lập giúp con người chín chắn, trưởng thành hơn. Làm việc gì cũng chu toàn, đem lại kết quả tốt nhất. Hơn nữa, khi xa khỏi vòng tay bố mẹ, có tính tự lập thì con bạn có thể tự lo cho bản thân một cách tốt nhất. Bởi chẳng ai có thể bên con, lo lắng cho con suốt đời được vậy nên hãy rèn cho con mình tính tự lập ngay từ nhỏ.
Tuy nhiên, các bà mẹ Á Đông điển hình là mẹ Việt thường có tâm lý thương con, nuông chiều điều này khiến trẻ khó mà tự lập được. Hoặc nhiều bà mẹ chọn phương pháp sai dẫn đến kết quả đi ngược lại mong muốn. Việc dạy trẻ tính tự lập cần chọn đúng phương pháp, dạy một cách từ từ, hấp tấp cũng sẽ không cho kết quả tốt. Nói đến việc dạy trẻ tự lập thì cách dạy con của các mẹ Nhật là đáng để học hỏi hơn cả. Vậy, bài viết này sẽ cung cấp cho các mẹ một số cách để rèn cho con mình một cách hiệu quả.
Một số lưu ý khi dạy con tính tự lập
- Không chỉ trích kết quả: Việc con trẻ làm hoàn thành tốt bạn có thể khen ngợi để con lấy động lực làm tiếp. Nhưng không có nghĩa khi con làm sai thì bị mắng nhiếc, chỉ trích mà cần động viên con để con tiếp tục làm. Việc con rèn tính tự lập sẽ theo một cách từ từ, tích lũy dần nên có những sai sót là chuyện dễ hiểu.
- Tự lập phải đi từ dễ đén khó, từ đơn giản đến phức tạp: Khi dạy con tính tự lập bạn nên bắt đầu từ chính những việc liên quan đến bản thân trẻ nhỏ sau đó mới nghĩ đến các hoạt động để trẻ giúp những người xung quanh.
Các phương pháp dạy trẻ tự lập
Thực ra, phương pháp dạy trẻ sống tự lập không hề khó, nó xuất phát từ những việc làm đơn giản hàng ngày mà bạn có thể cho con làm. Một số phương pháp hữu ích:
- Tách trẻ dần dần ra khỏi mẹ: Trẻ em thường có thói quen bám mẹ, ỉ lại vào mẹ nhiều hơn là bố. Vì từ khi sinh ra, trẻ tiếp xúc với mẹ nhiều hơn vậy nên muốn tách trẻ ra khỏi mẹ thì khi trẻ được 6-7 tháng tuổi bạn nên cho trẻ ngủ riêng. Đây là một bước tiền đề để trẻ tự lập. Theo một nghiên cứu cho rằng, việc cho trẻ nhỏ ngủ riêng với cha mẹ còn có lợi cho sức khỏe. Khi trẻ lớn dần thì trong các hoạt động của con bạn nên bớt dần sự can thiệp của mẹ vào đó.
- Cho trẻ làm những việc đơn giản vừa sức: Ngay từ khi còn nhỏ, tầm khi bé 2 tuổi trở đi bạn có thể dạy con làm một số việc cá nhân cũng sẽ giúp con tự lập, ví dụ như:
+ Các việc liên quan đến vệ sinh cá nhân: Dạy con tự đánh răng, tự để quần áo bẩn vào đúng nơi không vứt lung tung, tự cất đồ chơi khi chơi xong, tự đi dép, đeo khẩu trang khi ra ngoài, tự ăn cơm,… Những việc nhỏ vậy thôi, trẻ có thể tự làm thì nên để cho trẻ làm. Nhiều gia đình, con học lớp 1, lớp 2 vẫn có người đút cơm cho ăn vậy liệu rằng con bạn có tự lập được không?
+ Dạy trẻ giữ gìn vệ sinh: dạy con không được vứt rác bừa bãi, vứt đúng nơi quy định, dội nước sau khi đi vệ sinh,…
+ Dạy con giúp đỡ người khác: bật tivi, tắt bóng đèn, tưới cây,…
- Phân công công việc một cách rõ ràng: Trong gia đình bạn nên phân công công việc cho từng thành viên để bé thấy rằng ai cũng có phần việc của mình, để bé có trách nhiệm với việc mình làm, rèn tính tự lập. Những việc rất đơn giản như khi ăn cơm bạn có thể phân công bé là người lau bàn, hay lấy đũa chén cho cả nhà. Khi cho trẻ làm thường xuyên, tự nhiên sẽ hình thành lên các thói quen tích cực. Khi bé đã hình thành thói quen đó, đến bữa cơm bạn sẽ không cần nhắc bé sẽ tự lau bàn, lấy chén như những gì bạn đã giao.
- Luôn bên con cổ vũ nhưng hạn chế giúp đỡ: Khi trẻ làm tốt bạn có thể khen trẻ bằng những câu đơn giản mà không quá lố như “con của mẹ đánh răng sạch quá”, “cảm ơn con bật tivi giúp mẹ”… Hay có thể lèm theo những phần thưởng nho nhỏ, ví dụ như “con tự ăn cơm mẹ sẽ đưa con đi công viên chơi vào cuối tuần”… Khi giao cho trẻ bất cứ một việc gì, bạn nên bên con quan sát xem cách chúng làm như thế nào, sai chỗ nào thì bạn sẽ nói cho con sửa vào những lần sau và việc bên con cũng là để đảm bảo sự an toàn tránh các trường hợp bất chắc.
- Trò chơi rèn luyện tính tự lập cho trẻ
Để trẻ rèn tính tự lập các mẹ có thể cho con chơi các trò chơi, vừa giải trí vừa giúp con học:
- Trò chơi liên quan đến việc chăm sóc bản thân: Bạn hãy dạy bé làm những việc vệ sinh cá nhân như thi với bé xem ai đánh răng giỏi hơn, chơi trò lấy dép đeo xem ai nhanh hơn, trò chơi thi rửa tay,… hay có thể cho trẻ chơi búp bê cũng là một cách dạy bé chăm sóc bản thân, chăm sóc người khác như thế nào .
- Trò chơi sắp xếp đồ vật: Bạn có thể tận dụng đồ chơi của bé để cho các con sắp xếp lại chúng một cách ngăn lắp, cho các con phân loại đồ chơi vừa học tính tự lập, vừa giúp con có thêm kiến thức. Lâu dần các con cũng sẽ tự có ý thức để đồ chơi gọn sau khi chơi xong. Hay ở các trường mầm non, các con có giờ tự chơi. Cô cho bé một khoảng thời gian nhất định, con có thể tự đi lấy đồ chơi mà con thích, sau khi hết giờ thì con phải đem lại chỗ cũ để. Như vậy cũng là một cách hay để rèn tính tự lập cho con.
- Trò chơi làm việc nhà: Ngày cuối tuần, bạn có thể cũng con làm việc nhà như một trò chơi, ví dụ như việc làm bếp bạn làm “đầu bếp” con làm “phụ bếp”. Bạn có thể dạy con cách nhặt rau, nhờ con lấy hộ một vài vật dụng nhỏ. Vừa làm nhưng cũng vừa chơi, khiến con thích thú hơn và con sẽ học theo. Hay chơi trò gấp quần áo, xem ai gấp đẹp hơn cũng là một ý hay
Ở một số nước phương Tây, khi con cái đủ 18 tuổi thì buộc phải sống tách riêng với bộ mẹ, vậy trẻ cần có tính tự lập từ nhỏ thì khi rời xa bố mẹ mới có thể vững vàng, nếu không sẽ rất dễ xa ngã. Vậy, ngay từ giờ, các bà mẹ nên chọn cho con những cách để con rèn tính tự lập ngay từ nhỏ nhé.